Categories: 
      Date: wrz  8, 2015
     Title: Muzeum Dulag 121

Powstanie Warszawskie na Powiślu oczami kaprala Pionka

Zapraszamy do udziału w kolejnym spotkaniu z cyklu Karty Historii. Tym razem będzie ono poświęcone historii jednego z powstańców, Stanisława Jarzyny, którego wojenne losy związały także z Pruszkowem. Spotkanie odbędzie się 12 września 2015 roku o godzinie 14. w siedzibie Muzeum Dulag 121.

Stanisław Jarzyna pseudonim „Pionek” (1913-1990) był żołnierzem Armii Krajowej, w konspiracji działał od 18 maja 1942 r. jako dowódca drużyny. W Powstaniu Warszawskim uczestniczył od 1 sierpnia 1944 r. do 6 września, dowodząc drużyną w III Zgrupowaniu AK „Krybar”, w 2. kompanii stacjonującej na Powiślu w rejonie ulic Czerwonego Krzyża (obecnie: Jaracza), Instytuckiej i Solec. Po wyjściu z Warszawy trafił do Pruszkowa, gdzie otrzymał pomoc. Po wojnie mieszkał w Warszawie i pracował jako starszy inspektor kontroli handlowej. Do pisania wspomnień przystąpił już jako emeryt pod koniec lat 70. Pisał je ołówkiem na kancelaryjnym papierze. Nie podejmował starań o wydanie pamiętnika. Odnaleziony w 2013 r. przez rodzinę autora rękopis wydany został staraniem rodziny przez Wydawnictwo Sic! pod tytułem Okruchy tamtych dni. Powstanie Warszawskie na Powiślu 1 sierpnia – 6 września 1944. Pamiętnik.

Dr Maria Ciesielska i Tymoteusz Pruchnik z Archiwum MPW recenzując wspomnienia kaprala Pionka napisali: „Wydawało się, że temat Powstania Warszawskiego został już wyczerpany. A jednak książka Stanisława Jarzyny odkrywa jeszcze inne, dotąd nieznane nam fakty, związane z przebiegiem walk na warszawskim Powiślu. Posiada ona niewątpliwe cechy raportu, sporządzonego przez świadka wydarzeń obdarzonego fotograficzną pamięcią, opisującego chaos pierwszych dni sierpnia 1944 r., przebieg działań w rejonie ulicy Czerwonego Krzyża, gdzie autor był dowódcą posterunku obserwacyjno-alarmowego, aż do dramatycznej ewakuacji dzielnicy.

Świetna polszczyzna, barwne i szczegółowe opisy, ale także skrupulatna relacja rodzących się emocji, takich jak: żal, złość, bezsilność, tęsknota – wszystko to czyni książkę niezwykle ciekawą. Dowcipne historie wplecione w treść relacji niejednokrotnie wywołują uśmiech podczas lektury. Jednakże to, co wydaje się być najistotniejsze i najodważniejsze – to osobiste rozliczenie autora ze swoim dowództwem, które dokonuje się na kartach książki w 38 lat od opisywanych wydarzeń. Nie ma w nim próby generalizacji, a jedynie pragnienie ustalenia faktów „zanim będą one przekazane historii”.

O autorze wspomnień podczas spotkanie opowiedzą: prof. Janusz Paszyński, ps. „Machnicki”, powstaniec warszawski, żołnierz 2. kompanii III zgrupowania Armii Krajowej, wchodzącego w skład Zgrupowania „Krybar”, walczącego w Powstaniu Warszawskim na Powiślu oraz członkowie rodziny pana Stanisława Jarzyny : państwo Lidia i Zygmunt Wiśniewscy (córka i zięć), Olga Kucharczyk (wnuczka) i Zygmunt Wiśniewski (wnuk).

Serdecznie zapraszamy na pierwsze powakacyjne spotkanie z cyklu Karty Historii, które tematycznie będzie kontynuacją ostatniej wakacyjnej wyprawy poświęconej wydarzeniom na powstańczym Powiślu (6 września 2015 r.).